Người Kitô hữu không thể tách rời cuộc đời mình ra khỏi ánh sáng của Lời Chúa. Mỗi người được mời gọi lắng nghe, suy gẫm và đem ra thực hành trong đời sống giữa nghề nghiệp, hoàn cảnh sống… của mình. Đã có khá nhiều phương pháp đọc, suy niệm Lời Chúa được giới thiệu cho người tín hữu Kitô.
Đọc và suy gẫm Lời Chúa chưa đủ. Cần phải hành động theo Lời Chúa để biến đổi cuộc sống. Thanh Sinh Công không nhằm giới thiệu thêm một phương pháp đọc mới cho bằng giới thiệu một phương pháp sống Lời Chúa : Phương pháp Xem – Xét – Làm.
1. NGUỒN GỐC PHƯƠNG PHÁP XEM – XÉT – LÀM
Phương pháp Xem- Xét – Làm ( See – Jugde – Act) được Đức ông Joseph Cardijn (sau là Hồng y) phổbiến nhằm đem Tin mừng vào trong thế giới nhằm làm giảm nhẹ đi mâu thuẫn giữa cuộc sống và đức tin. Ngài nhấn mạnh rằng, phương pháp này luôn phải được khởi đi từ việc xem / quan sát một sựkiện cuộc sống cụ thể, phân tích để hiểu được nguyên nhân và bối cảnh của nó. Sau đó, xét / phán đoán vấn đề hoặc sự kiện qua kinh nghiệm của đức tin, bằng cái nhìn của Chúa Giêsu trong Tin mừng và bằng những giáo huấn của Giáo hội – đặc biệt là Học thuyết Xã hội của Giáo hội. Cuối cùng, đưa ra quyết định làm / hành độngtheo sự soi dẫn của Tin mừng và của Giáo hội.
Năm 1946, Phong trào Thanh Sinh Công thế giới (International Young Catholic Students – IYCS) rađời. Phương pháp kiểm điểm đời sống: Xem – Xét – Làm đã trở thành nền tảng cho tiến trình huấn luyện của TSC. Nói cách khác, đây chính là con đường sống Lời Chúa của phong trào TSC.
2. PHƯƠNG PHÁP XEM – XÉT – LÀM
2.1 Xem:
Xem là quan sát, ghi nhận, tìm hiểu kỹ một sự kiện đáng quan tâm, xảy ra trong cuộc sống xung quanh ta. Những sự kiện này không phải chỉ là những việc quan trọng, những biến cố lớn, nhưng là những thực tế đánh động suy nghĩ, có thể có tầm ảnh hưởng, tác động rộng rãi trên môi trường sống.
Hơn thế nữa, xem còn là nhận thức về cuộc sống thực tế xung quanh ta để quan sát và phân tích những tình huống ở một mức độ sâu sắc hơn hầu tìm ra những nguyên nhân cơ bản. Vì thế, “Xem không chỉ giới hạn ở tầm nhìn nơi những sự việc được ta nhìn thấy, nhưng còn để khám phá ý nghĩa sâu kín và những giá trị nội tâm. Mặt khác, quan sát còn là vượt qua nhận thức chủ quan để nhìn sự việc một cách khách quan”.
Cần có một sự tiếp cận quan sát một cách tổng thể, toàn bộ về mọi chiều kích như: “việc phân phối tài nguyên (kinh tế), các quan hệ song phương (chính trị) và các giá trị quan trọng (văn hóa)”… mới có thể hiểu được sự đa dạng của thực tế. Vì vậy, quan sát không chỉ là công việc của thị giác nhưng còn là của trải nghiệm, nhận thức, lắng nghe, cảm nhận, suy nghĩ, hỏi han, cảm thông, và thinh lặng… nữa.
2.2 Xét:
Xét là tìm hiểu, xem xét sự kiện vừa trình bày dưới ánh sáng Tin mừng. Nói cách khác, xét là đọc lại sự kiện và suy nghĩ về sự kiện bằng “tư tưởng của Chúa Giêsu” và bằng “con mắt của Chúa Giêsu”. Chính Giáo hội đã ngẫm nghĩ, đã nhìn, đã lắng nghe, đã cảm nhận… như thế trong suốt chiều dài dòng lịch sử của mình.
Xét phải dựa trên những chân lý nền tảng của đời sống thiêng liêng. Theo Đức Hồng y Cardijn, nền tảng ấy được đặt nền trên ba chân lý cơ bản: chân lý Đức tin, chân lý cuộc sống và chân lý của phong trào. Những chân lý nền tảng này chỉ có thể khám phá được qua chính giáo huấn của Chúa trong Thánh kinh và qua giáo huấn của Giáo hội -đặc biệt trong Học thuyết Xã hội của Giáo hội.
Nói cách khác, xét là đi tìm câu trả lời của Chúa Giêsu về sự kiện này như thế nào? Tại sao? Bản văn Thánh kinh có thể giúp đỡ chúng ta như thế nào?
Tình yêu thương, lòng trắc ẩn, sự công bằng, sự hòa hợp, sự bình đẳng… và chân lý là những chuẩn mực giá trị để có thể đối chiếu khi phán đoán.
2.3 Làm:
Làm / hành động là câu trả lời trực tiếp và cụ thể cho lời mời gọi sau khi đã có được nhận thức và suy nghĩ về sự kiện được xem xét theo tinh thần Tin mừng. Đó là một sự phản chiếu một cách cụ thể kinh nghiệm của chúng ta. Nó là sự phản chiếu lại câu trả lời của chúng ta. Chúng ta làm vì chúng ta muốn thay đổi. Không có hành động nào quá nhỏ để đem lại hiệu quả lớn (x. Mc 4,30-32).
3. SỐNG LỜI CHÚA THEO PHƯƠNG PHÁP XEM – XÉT – LÀM
3.1 Xem
– Người phụ trách chọn sẵn một sự kiện quan trọng, cấp bách, thường xuyên xảy ra, để trình bày ngắn gọn, nhưng đầy đủ hoặc chia sẻ một kinh nghiệm hoặc một tình huống, hoặc một biến cố mà mọi người quan tâm, hoặc thu hút nhiều người.
– Đặt một số vấn đề để xem: Tại sao nó xảy ra? Nguyên nhân gốc / chính của sự kiện đó là gì? Hậu quả của sự kiện là gì? Tại sao mọi người quan tâm đến tình huống, sự kiện này? Thái độ / phản ứng của họ với tình huống? Giá trị động cơ của họ là gì? Tác động của sự kiện đến họ, đến ta như thế nào?
– Có thể trình bày thêm những tình huống và thái độ tương tự.
3.2 Xét
– Đọc một đoạn Lời Chúa đã được chọn sẵn.
– Thinh lặng để chiêm ngắm Chúa Giêsu trong suy nghĩ, thái độ, ứng xử, …. của Người. Chúa nghĩ gì? Làm gì với tình huống này?
– Người phụ trách gợi ý tìm hiểu bản văn.
– Mỗi người chia sẻ cảm nghiệm của mình về suy nghĩ, thái độ,… của Chúa Giêsu mà mình đã lắng nghe.
– Ở mức độ cao hơn, sau có thể tiến hành việc xét bằng cách: sau khi xem, mọi người thinh lặng để suy gẫm xem Chúa đã nghĩ, đã nói, đã làm… như thế nào với những tình huống tương tự trong Tin mừng. Sau đó, mỗi người chia sẻ cảm nhận của mình.
3.3 Làm
– Đặt câu hỏi: Chúa muốn tôi làm gì? Mỗi người chia sẻ hành động sẽ làm của mình sau khi đã xem và xét.
– Hành động được đề nghị phải nhằm “làm điều gì khác” với tình trạng đã mô tả; làm điều gì giúp ta tìm kiếm sự tự do, sự công bằng, lương thiện, trung thực… và hạnh phúc.
– Trên bình diện nhóm / đội, hành động phải được xác định cụ thể: Ai sẽ làm? Làm cái gì? Ở đâu? Như thế nào?
4. ĐỂ SỐNG LỜI CHÚA THEO PHƯƠNG PHÁP XEM – XÉT – LÀM :
Sống Lời Chúa theo phương pháp Xem-Xét-Làm là phương pháp sống Lời Chúa khởi đi từ những đòi hỏi của cuộc sống. Chính trong ánh sáng của Lời, Kitô hữu đọc lại cuộc sống cụ thểcủa mình một cách sâu lắng và chân thành. Đồng thời, khám phá lại CHÂN LÝ là chính Chúa Giêsu trong cung cách sống, làm chứng và loan báo của Người nhằm biếnđổi thế giới.
Đây là một phương pháp khó, nhất là phần “Xét”. Người thực hiện cần phải có một số vốn kiến thức nhất định về Thánh kinh, đã thường xuyên đọc và suy niệm Lời Chúa. Tuy nhiên, bước đầu, chúng ta có thể tận dụng sự trợ giúp tìm kiếm của một số phần CD Thánh kinh… Nhưng, đó cũng chỉ là những giải pháp tạm thời. Muốn áp dụng sống Lời Chúa theo phương pháp của phong trào, điều cần nhất vẫn là học – đọc và suy niệm Lời Chúa mỗi ngày.
Lm. Giuse Têrêsa Trần Anh Thụ